Cilt Bakım Aktifleri Rehberi: Purging, Hyaluronik Asit, C Vitamini, Peptitler, Kolajen, Azelaik Asit, Niacinamide, AHA ve BHA Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Cilt bakımında aktif içerikler giderek daha fazla popülerlik kazanırken, kullanıcıların en çok merak ettiği konular da bu aktiflerin nasıl çalıştığı, kimlere uygun olduğu ve rutinlere nasıl eklenmesi gerektiğidir. Purging döneminden hyaluronik asit çeşitlerine, C vitamini konsantrasyon farklarından peptit ve kolajen serumlara, azelaik asitten niacinamide’e, AHA/BHA kullanım detaylarına kadar pek çok soru kullanıcıların kafasını karıştırıyor.

Bu kapsamlı rehber, tüm bu içerikleri hem bilimsel açıklamalarla hem de uygulamaya yönelik pratik bilgilerle ele alarak cilt bakım rutininize en doğru şekilde yön vermenizi amaçlar.

Purging Dönemi Nedir?

Purging, aktif içeriklerle yeni tanışan ciltlerde görülen geçici bir hızlanmış yenilenme dönemidir. Genellikle retinol, AHA, BHA, C vitamini ve benzeri hücre yenileyici içeriklerin kullanımına başlandığında ortaya çıkar.

Purging Nasıl Olur?

Purging sırasında cilt yüzeye doğru daha hızlı itilen ölü hücreler, tıkanmış gözenekler ve altta bekleyen küçük sivilceler nedeniyle:

• Minik püstüller
• Siyah noktalar
• Beyaz noktalar
• Hafif kızarıklık
• Geçici kuruluk
  görülebilir.

Purging Ne Kadar Sürer? 

Genellikle 2–6 hafta arası devam eder.

3. aydan sonra devam eden durumlar purging değil, içerik uyumsuzluğudur.

Purging ile Alerji Arasındaki Fark 

 

Purging belirtileri: Küçük sivilceler, hafif kusma.

Alerji belirtileri: Kaşıntı, yanma, şişme, derin kızarıklık, yamalı döküntü.

Alerji varsa ürün derhal bırakılmalıdır.

Hyaluronik Asit Kaç Çeşittir?

Hyaluronik asit (HA), cildin su tutma kapasitesini kat kat artıran doğal bir moleküldür. Tek bir form yoktur; molekül ağırlığına göre farklı türlerde bulunur.

Hyaluronik Asit Çeşitleri

 

1. Yüksek Molekül Ağırlıklı Hyaluronik Asit

• Cildin üst tabakasında kalır.
• “Dolgunluk” ve “ani nem” etkisi verir.
• Su kaybını engeller.

 

2. Orta Molekül Ağırlıklı Hyaluronik Asit

• Epidermise daha kolay nüfuz eder.
• Cildin esnekliğini artırır.

3. Düşük Molekül Ağırlıklı Hyaluronik Asit

• En derine etki eder.
• İnce çizgi görünümünü azaltır.
• Uzun vadeli nem sağlar.

4. Hidrolize Hyaluronik Asit

• Kesilmiş formdur.
• Hızlı emilir, hassas ciltlerin kullanımına uygundur.

 

5. Sodyum Hiyalüronat

• Daha stabil formdur.
• Nem çekme kapasitesi yüksektir.

 

6. Çapraz Bağlı Hyaluronik Asit (Crosspolymer

• Uzun süreli nem sağlayan çapraz yapıdır.
• Dolgu benzeri etki sunar.

 

 

C Vitamini Serum %10 – %20 Farkı

C vitamini cilt bakımında en güçlü antioksidanlardandır. Konsantrasyon farkı, etki ve toleransı direkt etkiler.

%10 C Vitamini Kimlere Uygundur?

• Hassas ciltler
• İlk kez C vitamini kullanacaklar
• Hafif ton eşitleme isteyenler

Etkileri:

• Aydınlık görünüm
• Hafif leke açılması
• Sakinleştirme

 

%20 C Vitamini Kimlere Uygundur?

• Lekeye eğilimli ciltler
• Anti-aging etkisi isteyenler
• Daha güçlü parlaklık arayanlar

Etkileri:

• Daha hızlı leke açma
• Daha güçlü kolajen desteği
• Cilt tonu eşitlemede hızlanma

 

Hangi Form Daha Güçlü?

En etkili form: L-Askorbik Asit

Ancak hassas ciltlerde Magnesium Ascorbyl Phosphate, Ascorbyl Glucoside, SAP daha iyi tolere edilir.

Peptit Serumlar Ne İşe Yarar?

Peptitler, cildin kolajen ve elastin üretimini uyaran amino asit zincirleridir.

Peptit Serumların Etkileri

• Kırışıklık görünümünü azaltır
• Cilt sıkılığını artırır
• Bariyer onarımını destekler
• Hücre iletişimini güçlendirir

 

Peptit Çeşitleri

 

Signal Peptitler 

Kolajen üretimini destekler.

 

Carrier Peptitler

Bakır peptitlerde olduğu gibi mineralleri taşır; iyileşmeyi hızlandırır.

Enzimatik Peptitler

Yaşlanma karşıtı etkiyi hızlandırır.

Nöropeptitler

“Botoks benzeri” etki ile mimik çizgilerini azaltır.

Kolajen Serumu Gerçekten İşe Yarar Mı? 

Cilt üzerine uygulanan kolajen derine nüfuz etmez, ancak çok önemli etkileri vardır.

Kolajen Serumların Gerçek Etkileri

• Cilt bariyerini güçlendirir
• Nem dengesini artırır
• Dolgunluk görünümü sağlar
• İnce çizgilerin görünümünü azaltır

 

Kolajen Ağızdan mı Daha Etkilidir?

Araştırmalar oral kolajenin:

• Elastikiyeti artırdığını
• Cilt kuruluğunu azalttığını
• Kolajen yoğunluğunu artırdığını
  göstermektedir.

Yani kolajen takviyeleri, topikal kolajene göre daha derin etki sunabilir.

Azelaik Asit Kimlere Uygun?

Azelaik asit çok yönlü bir aktif olup neredeyse tüm cilt tipleri için uygundur.

 

Azelaik Asit Kimler İçin İdeal?

• Rozasea eğilimli ciltler
• Kızarıklık problemi olanlar
• Leke ve iz problemi yaşayanlar
• Komedona eğilimli yağlı ciltler
• Hamile ve emziren kadınlar (doktor onayıyla)

 

Azelaik Asidin Faydaları

• Kızarıklığı azaltır
• Şişkinliği yatıştırır
• Leke açıcı etki sunar
• Gözenek görünümünü azaltır
• Sivilce bakterisini baskılar

 

Niacinamide Ne İşe Yarar?

Niacinamide (B3 vitamini), cilt bakımının en güvenli ve en işlevsel aktiflerinden biridir.

Niacinamide’in Temel Faydaları

• Gözenek görünümünü azaltır
• Sebum dengesini düzenler
• Cilt tonunu eşitler
• Bariyeri güçlendirir
• Kızarıklığı azaltır
• Leke görünümünü hafifletir

En ideal kullanım oranı %2–5 arasıdır.

 

 

AHA Serum Nasıl Kullanılır?

AHA’lar (glikolik, laktik, mandelik), cildin üst katmanındaki ölü deriyi çözen asitlerdir.

AHA Kimler İçin Uygun?

• Donuk ve mat cilt
• Leke görünümü
• İnce çizgiler
• Düzensiz cilt dokusu

Nasıl Kullanılır?

• Haftada 1–2 kez
• Gece kullanılmalı
• Sonrasında nemlendirici uygulanmalı
• Gündüz mutlaka SPF

 

 

 

BHA Serum Siyah Noktaları Nasıl Etkiler?

BHA (salisilik asit) yağda çözünebilen bir asittir ve gözenek içine nüfuz edebilir.

Siyah Noktaları Nasıl Temizler?

• Gözenek içine girer
• Yağ tıkaçlarını çözer
• Sebumu dengeler
• Bakteri oluşumunu azaltır

Bu nedenle siyah nokta ve tıkanıklığın en etkili çözümü BHA’dır.

 

Sık Sorulan Sorular (FAQ)

 

Purging ne kadar sürer?

 

Purging genellikle 2–6 hafta arasında sürer. Cilt aktif içeriklere adaptasyon sağladıkça bu süreç sona erer. 3 ayı geçen durumlarda ürün ciltle uyumsuz olabilir.

 

 

 

Hyaluronik asit her cilde uygun mu?

Evet, hyaluronik asit tüm cilt tipleri tarafından tolere edilebilen güvenli bir nemlendirici moleküldür. Yağlıdan kuruya, hassastan karma cilde kadar herkes kullanabilir.

C vitamini %10 mu yoksa %20 mi daha etkilidir?

%20 konsantrasyon özellikle koyu lekelere, ton eşitsizliğine ve anti-aging ihtiyacına daha etkili yanıt verir. Ancak hassas ciltler için %10 daha güvenlidir.

Peptit serum ne işe yarar?

Peptit konsantrasyonları ciltte kolajen ve elastin üretimini destekler, ince çizgi görünümünü azaltır ve cilt sıkılığını artırır.

Kolajen serumu gerçekten işe yarıyor mu?

Topikal kolajen derinin alt tabakasına geçmez ancak cilt bariyerini güçlendirir, nem kaybını azaltır ve dolgunluk görünümünü artırır. Oral kolajen ile birlikte kullanıldığında etki artar.

Azelaik asit hassas ciltlere uygun mu?

Evet. Azelaik asit özellikle kızarıklık, rozasea ve hassasiyet yaşayan ciltlerde yatıştırıcı etki gösterir. En güvenli aktiflerden biridir.

Niacinamide gözenekleri küçültür mü?

Evet, sebum dengesini düzenleyerek gözeneklerin daha sıkı görünmesine yardımcı olur. Ayrıca cilt bariyerini güçlendirir.

 

AHA evde kullanılır mı?

 

Düşük konsantrasyonlu AHA’lar (5–10%) ev kullanımına uygundur. Haftada 1–2 kez gece uygulanarak ölü deri temizliği yapılabilir.

BHA siyah noktalara iyi gelir mi?

 

Evet. BHA (salisilik asit), gözenek içine ilerleyerek yağ birikimini çözer ve siyah nokta oluşumunu engeller. En etkili içeriklerden biridir.

 

AHA ve BHA birlikte kullanılır mı?

 

Hassas ciltlerde önerilmez. Normal veya yağlı ciltlerde haftada 1 kez birlikte kullanılabilir ancak aynı rutinde değil, dönüşümlü olması daha güvenlidir.

 

C vitamini ile niacinamide birlikte kullanılır mı?

 

Evet. Yeni formülasyonlarla birlikte iki içerik artık sorunsuz şekilde kombine edilebilmektedir. Birlikte daha parlak ve eşit bir cilt tonu sağlar.

 

Kaynakça (Bilimsel Referanslar)

1. Journal of the American Academy of Dermatology (JAAD)

Retinoidler, AHA/BHA kullanımı, purging mekanizması ve cilt yenilenmesi üzerine klinik çalışmalar.

2. International Journal of Cosmetic Science

Hyaluronik asit molekül ağırlıkları ve cilt bariyeri üzerindeki etkileri.

3. PubMed – National Library of Medicine

Peptitlerin kolajen sentezi üzerindeki etkileri, niacinamide’in bariyer onarımına katkısı, C vitamini form stabilitesi.